Γραμμή καταγγελιών για τα παράνομα φυτοφάρμακα: 800 11 39 100
Τι είναι τα Παράνομα Φυτοφάρμακα 2017-10-18T17:07:38+00:00

 Ποια είναι τα παράνομα ή πλαστά φυτοφάρμακα;

Γενικά, ως παράνομα φυτοφάρμακα ορίζουμε όσα δεν έχουν έγκριση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ο Ε.ΣΥ.Φ. έχει αναγνωρίσει τις κάτωθι κατηγορίες πλαστών φυτοπροστατευτικών προϊόντων:

  • Προϊόντα με απαγορευμένη δραστική ουσία που συνεχίζουν να κυκλοφορούν εκτός περιόδου εξάντλησης αποθεμάτων

  • Σκευάσματα που έχουν ανακληθεί (εκτός περιόδου εξάντλησης αποθεμάτων)

  • Πλαστά προϊόντα*

  • Προϊόντα με διαφορετικά χαρακτηριστικά / στοιχεία (σύσταση, είδος προϊόντος κτλ) από ότι αναγράφεται στην ετικέτα

  • Παράνομες εισαγωγές & παράνομη διακίνηση
    Προϊόντα που εισάγονται από χώρες της ΕΕ χωρίς να ακολουθούνται οι διαδικασίες του παράλληλου εμπορίου ή εισαγωγές από τρίτες χώρες

*Τα πλαστά προϊόντα πράγματι δύνανται να περιέχουν διαφορετικές δραστικές ουσίες από τα αυθεντικά, άλλες βοηθητικές ουσίες, φτηνούς διαλύτες και διάφορες προσμίξεις. Αυτά μπορεί να είναι α) Εξελιγμένα αντίγραφα με αντιγραφή ετικέτας που δύσκολα μπορεί κάποιος να διαχωρίσει από την αυθεντική ή β) χαμηλής ποιότητας τα οποία μπορεί να μην περιέχουν καθόλου δραστική ουσία

 Από ποιες χώρες εισάγονται και πώς;

Ο κύριος όγκος των προϊόντων είναι προέλευσης Κίνας. Με διάφορους τρόπους αποκτούν «ευρωπαϊκή ταυτότητα» ώστε να διευκολύνεται η ελεύθερη διακίνησή τους εντός ΕΕ, χωρίς να υπόκεινται σε ελέγχους. Την ίδια στιγμή παράνομες εισαγωγές έχουμε και από την Τουρκία και τη Βουλγαρία.

Το λαθρεμπόριο και η παράνομη διακίνηση επικίνδυνων φυτοφαρμάκων πραγματοποιούνται τόσο από τη χερσαία όσο και από τη θαλάσσια οδό. Το φαινόμενο είναι πανελλαδικό.

Ωστόσο ο μεγαλύτερος όγκος παράνομων φυτοφαρμάκων εισέρχεται στη χώρα από κυκλώματα, τα οποία εκμεταλλεύονται τα κενά της νομοθεσίας παρερμηνεύοντας για παράδειγμα το παράλληλο εμπόριο ή βασιζόμενα στη μη ύπαρξη ελέγχων για διακίνηση προϊόντων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είναι ίδια με τα φυτοφάρμακα που πωλούνται νόμιμα στην Ελλάδα;

Η ακριβής εγκεκριμένη σύνθεση του εισαγόμενου φυτοφάρμακου γίνεται γνωστή μόνο μετά από δειγματοληπτικό έλεγχο και ανάλυση σε πιστοποιημένο εργαστήριο. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι δραστικές ουσίες που περιέχουν έχουν ανακληθεί βάσει Κοινοτικών Οδηγιών.

Για σκευάσματα με εγκεκριμένες δραστικές ουσίες μπορούμε να διαπιστώσουμε αν πράγματι το σκεύασμα τις περιέχει μόνο μετά από έλεγχο και αν υπάρχουν άλλες προσμίξεις. Μερικές φορές η δραστική ουσία είναι εντελώς διαφορετική.

«Κερδίζει» κάτι ο παραγωγός από αυτά;

Όπως σε όλα τα είδη που διακινούνται δια της οδού του λαθρεμπορίου, τα παράνομα φυτοφάρμακα διακινούνται με χαμηλές τιμές. Επιπλέον όλα αυτά τα προϊόντα είναι «απαλλαγμένα» διαφόρων επιβαρύνσεων όπως ΦΠΑ, δασμών, εξόδων διακίνησης κλπ.

Tο «κέρδος» όμως όσων τα χρησιμοποιούν είναι μηδενικό, διότι η αποτελεσματικότητά τους είναι κατώτερη από των νόμιμων και καταχωρημένων προϊόντων με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να εφαρμόσουν μεγαλύτερες δόσεις ή να ψεκάζουν πιο συχνά.

Ο κίνδυνος να ζημιωθεί κανείς οικονομικά είναι ακόμα μεγαλύτερος αφού σύμφωνα με την Εγκύκλιο 417/2-10-2012 οι έλεγχοι καταλοίπων κτηνιατρικών φαρμάκων και φυτοπροστατευτικών προϊόντων συνδέονται πλέον με την πολλαπλή συμμόρφωση. Αναδρομικές περικοπές ενισχύσεων κατά 20% ισχύουν ήδη για χρήση παράνομων γεωργικών φαρμάκων.

Γιατί είναι επικίνδυνα τα παράνομα και πλαστά φυτοφάρμακα για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον;

Τα απαγορευμένα σκευάσματα που εισάγονται παράνομα είτε έχουν κριθεί από τη Ευρωπαϊκή Ένωση ως μη αποδεκτά για την δημόσια υγεία, είτε δεν έχουν κατατεθεί αρκετές μελέτες που να αποδεικνύουν την ασφάλειά τους σύμφωνα με την ισχύουσα επιστημονική μεθοδολογία.

Δεν πρέπει κανείς να υποτιμά τις πιθανές συνέπειες των πλαστών προϊόντων, καθώς μπορεί να προκαλέσουν σημαντικές βλάβες στις καλλιέργειες είτε μειώνοντας τη σοδειά είτε καταστρέφοντας εντελώς τη συγκομιδή.

Το 2004 στη Γαλλία καταστράφηκαν 35 εκτάρια καλλιέργειας πατάτας από τη χρήση πλαστών φυτοφαρμάκων.

Η σημαντικότερη καταστροφή όμως συνέβη το 2007 όταν εντοπίστηκαν υπολείμματα isofenphos methyl (δραστική ουσία που δεν εγκρίθηκε ποτέ στην ΕΕ) σε πιπεριές από την Αλμερία της Ισπανίας, με αποτέλεσμα να αποκλειστούν οι εξαγωγές της Αλμερίας για 2 χρόνια από της αγορές της ΕΕ.

Τον Ιούλιο του 2012, στη Βόρεια Ελλάδα κοντά στην περιοχή της Χαλάστρας, περίπου 7.000 στρέμματα καλλιέργειας βαμβακιού ζημιώθηκαν από χρήση παράνομου ζιζανιοκτόνου κακής ποιότητας (propanil Τούρκικης προέλευσης) στο ρύζι. Ανάλογη περίπτωση καταγράφηκε και στην περιοχή του Μεσολογγίου την ίδια χρονική περίοδο.

Άγνωστες επίσης είναι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των καλλιεργητών γεωργών και των καταναλωτών αφού τα προϊόντα αυτά ενδέχεται να περιέχουν άγνωστες και μη ελεγμένες τοξικές προσμίξεις.

Επίσης η αυξανόμενη χρήση τους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την καθαρότητα των εδαφών και των νερών και να επηρεάσει αρνητικά το φυσικό περιβάλλον των γηγενών ειδών.

Αντίθετα τα νόμιμα εγκεκριμένα φυτοπροστατευτικά προϊόντα εξετάζονται ενδελεχώς για τις επιπτώσεις τους στον άνθρωπο και το περιβάλλον και εγκρίνονται μόνο όταν διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν κίνδυνοι.

Πού οφείλεται το φαινόμενο;

Το φαινόμενο αυτό δεν είναι τωρινό και τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο έντονο. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες:

  • Η κακή οικονομική συγκυρία

  • Διευκόλυνση ή δυνατότητα κατάχρησης της διαδικασίας του παράλληλου εμπορίου, όπου τα προϊόντα αντικαθίστανται από πλαστά, υπονομεύοντας έτσι τη λειτουργία του όλου συστήματος. Η έλλειψη εναρμονισμένης εφαρμογής των Ευρωπαϊκών κανονισμών του παράλληλου εμπορίου μπορεί να αποτελέσει «παράθυρο» για το εμπόριο παράνομων προϊόντων

  • Το ΥπΑΑΤ και οι αρμόδιες αρχές επικεντρώνονται περισσότερο στους αυξανόμενους κανονισμούς χρήσης φ.π. και σε τυπικές παραβάσεις παρά σε θέματα παρακολούθησης και ελέγχου των προϊόντων στην αγορά

  • Ήπιες ποινικές κυρώσεις

  • Ελλιπής ενημέρωση προς τις τελωνειακές αρχές της χώρας

  • Ανακλήσεις φυτοπροστατευτικών προϊόντων

  • Οι γεωργοί βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση να παρέχουν τρόφιμα χαμηλού κόστους.

Τι ποσοστό του ετήσιου τζίρου της αγοράς φ.π. εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν τα παράνομα;

Σύμφωνα με οικονομικές εκτιμήσεις του Ε.ΣΥ.Φ. υπολογίζεται ότι το ποσοστό των παράνομων φυτοφαρμάκων επί της συνολικής Ελληνικής αγοράς έφτασε το 7% για το 2008, το 10% για το 2009 και το 15% για το 2010. Παρατηρούμε ότι υπάρχει έντονα αυξητική τάση.

Πως μπορω να προστατευθω απο τα παρανομα;